Laserscanning
3D-scans zijn één van de technieken die perfect te combineren zijn met BIM. Het procedé bestaat erin om een gebouw volledig of gedeeltelijk te scannen, zodat er een puntenwolk ontstaat die de vormen van het gebouw vastlegt. De puntenwolk kan in een digitaal model worden omgezet. Deze omzetting verloopt echter niet automatisch, noch ogenblikkelijk. Van een puntenwolk een gebruiksklaar BIM-model maken, lukt alleen met heel wat inspanningen en speciale software.
Deze techniek biedt ook de mogelijkheid om de uitgevoerde ruwbouw met het model te vergelijken en op die manier de toleranties te controleren vóór de afwerking (bv. de installatie van een vliesgevel).
Fotogrammetrie
Net zoals laserscanning is fotogrammetrie een techniek om bestaande objecten te digitaliseren. In dit geval gaat het om beelden die als basis dienen voor het creëren van puntenwolken of fotorealistische modellen.
De driedimensionale vorm van het object wordt geschat op basis van beelden die vanuit verschillende gezichtspunten gemaakt zijn. De software zoekt de gemeenschappelijke punten tussen de beelden en leidt er een 3D-model uit af.
De mate van nauwkeurigheid is dus afhankelijk van de kwaliteit van de foto’s en van de afstand waarop ze genomen zijn. Er is geen specifieke apparatuur voor nodig - een smartphone volstaat om bruikbare modellen te creëren.
Fotogrammetriesoftware kan verschillende soorten 3D-gegevens produceren. Meestal gaat het om puntenwolken zoals bij een laserscanner. Omdat er van beelden wordt uitgegaan, is het mogelijk om uiterst realistische textuurmodellen te maken die bruikbaar zijn voor heel wat visuele toepassingen.
Identificatie door middel van radiofrequenties (RFID-chips)
Naast tools om driedimensionale modellen te maken, bestaan er ook andere toepassingen die nuttig zijn om bouwprojecten te beheren. Met behulp van identificatie door radiofrequenties is het bijvoorbeeld mogelijk om de vorderingen van de werken in een digitaal model te controleren.
Men kan bijvoorbeeld prefabelementen voorzien van een identificatie-tag op basis van radiofrequenties (radio frequency identification tags). Deze RFID-tags zijn voorzien van een chip die het mogelijk maakt om informatie op afstand te raadplegen en te integreren. De levering en plaatsing van de prefabelementen kan dankzij de tags worden getraceerd.
De planning van gevelelementen met een RFID-tag kan automatisch worden opgevolgd. Dankzij het model weten we of de elementen werden geïnstalleerd, of ze onderweg zijn dan wel of ze nog moeten worden geproduceerd, maar ook of elementen moeten worden vervangen.
Virtual en augmented reality
Virtual reality (VR) is een technologie die de gebruiker onderdompelt in een virtuele wereld die door software tot stand wordt gebracht. Wie een virtual reality-headset opzet, ziet niet langer de fysieke wereld die hem omgeeft.
In tegenstelling tot virtual reality, laat augmented reality (AR) nog steeds de echte wereld zien. Met deze technologie worden virtuele objecten op realistische wijze zichtbaar gemaakt in de reële wereld. Een virtuele wereld (een BIM-model, bijvoorbeeld) wordt als een extra laag bovenop een beeld van de realiteit geprojecteerd.
Dit zijn enkele voorbeelden van toepassingen van virtual of augmented reality in combinatie met BIM:
- onderdompeling in het BIM-model dankzij een virtual reality-headset om eventuele problemen op te sporen vóór de werken beginnen
- vergelijking van de positie van de technische kokers in de reële wereld met de positie van de nog te installeren lichte wanden
- vergelijking van de gebouwde staat met de geplande staat
- visualisatie ter plaatse op de bouwplaats van technische informatie over materialen en bouwdetails (dankzij hulpmiddelen voor augmented reality)
- wanneer het gebouw klaar is, kan augmented reality worden gebruikt om bijvoorbeeld tijdens een onderhoudsbezoek technische gegevens (temperatuur, gebruiksduur, foutmeldingen) rechtstreeks op de installaties te visualiseren
- ..
BIM en sensoren: digitale tweeling
Een ‘digitale tweeling’ (digital twin) is in brede zin een virtuele, digitale replica van een product, proces of bestaand systeem.
De digital twin van een bestaand bouwwerk is een virtuele weergave van het bouwwerk en de werking ervan. Het virtuele model wordt gekoppeld aan sensoren, die bijvoorbeeld op de uitrusting van een gebouw zijn geïnstalleerd, zodat de werking ervan in realtime kan worden gecontroleerd. Om de digital twin te bekijken gebruikt men bijvoorbeeld een virtual reality-headset, een immersieve ruimte, een tablet, enz.
Het is de bedoeling om het ‘as-built’ BIM-model van het bouwwerk tijdens de volledige exploitatie te blijven gebruiken en voortdurend bij te werken. Op die manier kan het de exploitatie, het onderhoud en de renovatie ondersteunen.
Met een digital twin is het onder andere mogelijk om de bezetting van lokalen te plannen en te visualiseren, de temperatuur in lokalen te controleren (onder andere dankzij geconnecteerde objecten zoals sensoren), onderhoudsinformatie in te voeren (zoals de datum van het laatste onderhoud), enz.
Zie ook: Slimme gebouwen