Hergebruik, recyclage en afvalbeheer
Heb je als aannemer interesse om materialen te hergebruiken? Of wil je op jouw werven het afval beter recycleren? Hieronder beantwoorden we jouw belangrijkste vragen.
Terug naar : circulaire economie
Hoe organiseer je het afvalbeheer op je werf om zoveel mogelijk hoogwaardig te recycleren?
De Europese Unie doet een oproep om ons ‘afval’ om te vormen tot grondstoffen. Steeds meer producenten van bouwmaterialen gaan over op het gebruik van secundaire (d.w.z. gerecycleerde) grondstoffen. Maar de kwaliteit en kwantiteit van het eindproduct hangen rechtstreeks af van de kwaliteit en kwantiteit van het afval dat bij de recyclagecentra wordt afgeleverd! Kwaliteitscriteria vereisen daarom dat afval-grondstoffen al op de werf worden gescheiden van het gemengd afval, om hun zuiverheid te maximaliseren. De aannemers in de sector worden daarom uitgenodigd om deel te nemen aan deze aanpak voor circulaire economie, want zij vormen een essentiële schakel in de keten van afvalterugwinning!
In de praktijk is het raadzaam om vóór de start van de werf de soorten en hoeveelheden afval te identificeren die tijdens de bouw of sloop van het bouwwerk zullen ontstaan. Dit laat toe inzicht te krijgen in de belangrijkste afvalstromen en het specifieke beheer te organiseren van de stromen die bedoeld zijn voor hoogwaardige recyclage (contact met de hergebruikketen, type, hoeveelheid en locatie van de containers, berekening van de kosten, enz.)
Tijdens de uitvoeringsfase wordt bijzondere aandacht besteed aan de naleving van acceptatiecriteria (voorschriften voor de selectieve inzameling) bij het vullen van de containers. Visuele informatie geven (foto's, pictogrammen, enz.) en een informatiesessie voor arbeiders organiseren, zijn goede uitgangspunten. Een arbeider die is opgeleid tot valorist kan sommige taken van selectieve inzameling uitvoeren en ervoor zorgen dat de inzameling correct wordt uitgevoerd.
In deze factsheets, die werden opgesteld na validatie op bouw- en sloopwerven in Brussel, vind je een gedetailleerde beschrijving van een hele reeks afvalbeheerpraktijken op bouwwerven.
Hoe organiseer je jouw afbraakwerken om zoveel mogelijk hoogwaardig te recycleren?
Om sloopafval maximaal te recycleren, moet er selectief worden gesloopt, en moeten de verschillende afvalstromen afzonderlijk worden ingezameld.
Het is belangrijk om hiervoor een sloopinventaris op te stellen. Door op voorhand de hoeveelheden afval maar ook de verontreinigende en gevaarlijke stoffen in te schatten die zullen vrijkomen, kun je de sloopwerken beter voorbereiden en de selectieve inzameling optimaal organiseren. Bij het opstellen van de offerte moet er ook rekening worden gehouden met het afvalbeheer. Praktisch gezien moet dit worden opgenomen in het afvalbeheerplan.
Het is aanbevolen om de sloop in fasen uit te voeren: de eerste fase is de decontaminatie om gevaarlijk afval te verwijderen. Daarna volgt de ontmanteling van herbruikbare bouwelementen, gevolgd door de selectieve sloop. Tijdens de bouw moet de afvalproductie worden opgevolgd.
In het sloopprotocol vind je de verschillende stappen van selectieve sloop om de recyclage te maximaliseren en inert afval van hoge kwaliteit te verkrijgen:
Raadpleeg het onderstaand artikel met meer oplossingen rond recyclage en logistiek voor een beter afvalbeheer.
Waar kun je terecht met je bouw- en/of sloopafval voor hoogwaardige recyclage?
Bij bouw- en sloopafval is er een onderverdeling tussen steenachtige en niet-steenachtige fracties. Steenachtige fracties (ook wel puin genoemd) wordt bij brekers verwerkt tot gerecycleerde granulaten. Voor de niet-steenachtige fracties bestaan voor de verschillende afvalstromen verschillende afzetkanalen, met variërende inzamelingsmethodes, acceptatiecriteria, locaties, enzovoort.
Hoe identificeer je herbruikbare materialen in af te breken of te renoveren gebouwen?
Vooraleer bouwmaterialen worden ontmanteld met het oog op hergebruik, moet het hergebruikpotentieel ervan worden bepaald. Dit houdt in dat je je ervan moet vergewissen dat de materialen daadwerkelijk zullen worden hergebruikt.
Een hergebruikinventaris opstellen kan je helpen bij deze beoordeling. Door middel van een hergebruikinventaris kan de nodige informatie over deze materialen worden verzameld en gestructureerd. Denk hierbij aan de staat van het materiaal, de afmetingen, de hoeveelheden, bereikbaarheid, technische informatie,...
Het opmaken (of gebruiken van) een hergebruikinventaris biedt je als aannemer enkele voordelen:
- Je kan de werf beter organiseren en voorbereiden op demontage en eventueel stockage
- Je kan op voorhand op zoek gaan naar afnemers voor de materialen
- Je kan de potentiële kosten/winsten m.b.t. het hergebruik beter inschatten
- Je kan gemakkelijker communiceren met andere bedrijven (onderaannemers, gespecialiseerde handelaars,...) over de materialen die moeten worden ontmanteld.
Richtlijnen voor het opmaken van een hergebruikinventaris en bijhorende templates vind je hier terug:
“Booklet: een inventaris opmaken, de eerste stap naar een meer circulaire sloop”
Waar kun je hergebruikmaterialen vinden of kopen?
De professionele leveranciers
Alleen al in Noordwest-Europa zijn er meer dan duizend bedrijven die gespecialiseerd zijn in de verkoop van teruggewonnen materialen. Ze recupereren en bieden verschillende soorten materialen aan - van de oudste en meest specifieke tot de meest recente en standaard materialen. Met de gids Opalis.eu kun je gemakkelijk professionele leveranciers in jouw regio vinden.
Op de werf teruggewonnen materialen
Wanneer er gewerkt wordt aan gebouwen die gerenoveerd, verbouwd of heropgebouwd moeten worden, kunnen er materialen worden aangetroffen die gerecupereerd en hergebruikt kunnen worden in de nieuwe gebouwen op dezelfde werf. Daarbij kunnen voorbereidende werken nodig zijn én er moet aandacht worden besteed aan opslag.
Specifieke materialen
In sommige gevallen worden specifieke partijen geïdentificeerd door de opdrachtgever en/of de architecten, om te slopen en te hergebruiken op een andere werf. Dit kunnen materialen zijn die nog aanwezig zijn maar gesloopt moeten worden in een ander gebouw, of materialen die vooraf zijn aangekocht door de opdrachtgever.
Online advertenties en platforms voor doorverkoop
De laatste jaren is er een forse toename van digitale platforms die partijen terug te winnen materialen aanbieden (al dan niet ontmanteld). Ze kunnen een interessante bevoorradingsbron zijn, maar ook een middel om professionele of particuliere kopers te vinden. Het is ook mogelijk om hergebruikmaterialen rechtstreeks online aan te kopen via deze platforms.
Een analyse van de digitale platforms.
Een databank met de online platforms.
Partnerships
Soms zetten sloop- en bouwbedrijven een samenwerking op om de bouwmaterialen die het ene bedrijf sloopt te laten circuleren, en zo een bron van materialen te vormen voor het andere. Deze symbiose geeft hen een beter zicht op de vraag en op de voorraad materialen die binnenkort beschikbaar zal zijn.
Hoe kun je de technische kwaliteit van hergebruikmaterialen nagaan?
Buildwise heeft een procedure in 4 fasen ontwikkeld om de technische prestaties van hergebruikmaterialen te verantwoorden. Deze procedure is van toepassing op alle materialen en alle situaties waar hergebruik aan de orde is. Ze is enerzijds gebaseerd op de toekomstige toepassing van het materiaal en de technische eisen die ermee samenhangen. Anderzijds steunt ze op de bestaande materialenvoorraad en op alle informatie over de staat en historiek van de producten die daaruit kan worden afgeleid. Door het fundamentele of aanvullende karakter van de eisen te vergelijken met de beschikbare informatie, kunnen de te hanteren beoordelingsmethoden worden bepaald.
Deze zijn als volgt:
- Directe beoordeling
- Indirecte beoordeling
- Beoordeling door proeven
- ‘Controle van de keten’
- Beoordeling bij de nieuwe toepassing
Meer informatie vind je hier:
Procedure voor het beoordelen van de technische prestaties van hergebruikmaterialen