Bestaande muurvoet - Aansluiting met een vloerplaat op de volle grond - Renovatiewerken met een capillair actieve isolatie

DIAGNOSE
Men dient steeds de voorkeur te geven aan isolatie langs de buitenzijde. Wanneer deze oplossing niet mogelijk is en alvorens men overgaat tot de isolatie van een buitenmuur langs de binnenzijde, dan dient men zich ervan te vergewissen dat deze muur in goede staat verkeert en dat de werkzaamheden geen nefaste invloed zullen hebben op het gebouw. Het is dus noodzakelijk om eerst een diagnose uit te voeren met als doel om:
- na te gaan of de vochttoevoer naar de gevel beperkt blijft (opstijgend grondvocht, infiltraties, inwendige condensatie ...) ;
- na te gaan of de eigenschappen van de gevel en de verschillende gevelelementen geschikt zijn (vorstweerstand van de metselwerkelementen, dampdoorlaatbaarheid van de buitenafwerking, vochtgevoeligheid van de metselwerkelementen ...).

Meer informatie over de diagnose vindt u hier.

ONTWERP
Risico op condensatie
- Men dient de isolatie van de buitenmuur (3) aan te sluiten op de isolatie van de vloer (10) (idealiter overeenkomstig de EPB-regels). Indien de vloerplaat op de volle grond volledig vervangen wordt, dan volstaat het om de vloerisolatie door te trekken tot aan de voet van de gevelmuur en deze te verbinden met de isolatie van de muur. Een mogelijk alternatief is de plaatsing van een isolerend bouwblok aan de muurvoet (zie variante). Indien de continuïteit van de isolatie gewaarborgd is, in het bijzonder ter hoogte van de details, en indien het binnenklimaat gezond is (goed geventileerd gebouw met beperkte dampproductie), dan is het risico op condensatie en schimmelvorming voor dit detail te verwaarlozen.
- Om capillair opstijgend vocht vanuit de grond te voorkomen, strekt het tot aanbeveling om onder de vloerplaat in een barrière tegen vocht te voorzien (13). Indien de vloerplaat niet vervangen wordt, dan is het raadzaam om tussen de vloerplaat en de isolatie (11) in een barrière tegen vocht te voorzien.
- In het geval van capillair actieve isolatiematerialen is het niet noodzakelijk om een dampscherm te plaatsen. Condensatie als gevolg van damptransport wordt met dit type isolatie immers vermeden omdat het het vocht (in beperkte mate) kan opslaan. Het binnenklimaat moet echter wel beheerst worden om een al te grote vochtophoping te vermijden.
- We willen erop wijzen dat de thermische prestaties van capillair actieve isolatiematerialen minder goed zijn dan deze van traditionele isolatiematerialen. Men zal dus in een grotere isolatiedikte moeten voorzien, naar gelang van de te behalen doelstelling.
- Zonder de bouwknopen aan te pakken, heeft het slechts weinig zin om de isolatiediktes op te drijven teneinde de thermische prestaties te verhogen: Bij isolatie langs de binnenzijde zal een gebouw met een isolatielaag van 6 cm waarin ook de bouwknopen goed aangepakt werden bijvoorbeeld thermisch beter presteren dan wanneer ditzelfde gebouw geïsoleerd zou worden met 20 cm isolatiemateriaal maar er geen aandacht besteed werd aan de bouwknopen (in dit laatste geval kunnen 70 % van de verliezen toegeschreven worden aan de bouwknopen). Het strekt dus tot aanbeveling om de bouwknopen met de nodige aandacht te behandelen om het risico op condensatie te verminderen en te komen tot een goede energieprestatie.
- Voor meer informatie omtrent het risico op condensatie en de thermische prestaties van dit detail kan u terecht in de fiche "Risico op condensatie en thermische prestatie: specifieke berekening" die gedownload kan worden onderaan deze pagina.

Luchtdichtheid
- De ontwerper moet zich ervan vergewissen dat elke wand luchtdicht is (membraan, bepleistering ...). Deze verschillende luchtdichte elementen worden aangegeven op het bovenstaande schema en gecommuniceerd aan de firma die de werkzaamheden uitvoert.
- In het geval van capillair actieve isolatiematerialen is het niet nodig om een dampscherm te plaatsen (zie hoger). Het blijft niettemin noodzakelijk om de luchtdichtheid te waarborgen. De luchtschermfunctie wordt verzekerd door de bepleistering. Het is dus essentieel dat deze eigenschap ook behouden blijft in de tijd. Hiertoe kan het in functie van de aard van de ondergrond (zie tabel 3 van de norm NBN EN 13914-2) en de aanbevelingen van de fabrikant van de bepleistering eventueel noodzakelijk zijn om in een verstevigingsnet te voorzien.
- Elke luchtcirculatie tussen de isolatie en de muur moet vermeden worden, aangezien dit nadelig kan zijn voor de warmteweerstand van het geheel en tot inwendige condensatie kan leiden. Om deze reden is het noodzakelijk om de bepleistering op isolatie luchtdicht aan te sluiten op het membraan onder de dekvloer (5). Dit kan op verschillende manieren gebeuren (zie TV 255).

Brandveiligheid
Geen specifieke aandachtspunten

Akoestisch comfort
Een akoestische-isolatielaag (9) kan nuttig zijn om de contactgeluidsoverdracht te beperken (zie TV 264, § 2.1.6).
Capillair actieve systemen zijn niet erg doeltreffend in dit opzicht, aangezien ze stijf zijn en rechtstreeks tegen de muur gekleefd worden (zie de artikel Buildwise 2018/02.13).

Stabiliteit
Het gebruik van zware voorzetwanden (> 50 kg/m²) vereist een controle van het vermogen van de vloerplaat om deze bijkomende last te dragen. Men kan overwegen om de krachten over te dragen via de draagmuur, bijvoorbeeld met behulp van hoekprofielen of bevestigingen. Dit geldt met name wanneer de bestaande vloerplaat behouden blijft. Deze controles moeten uitgevoerd worden door een gekwalificeerd studiebureau.

UITVOERING
- De binnenisolatie mag nooit tegen een muur geplaatst worden die vochtig is of vochtig kan worden. Alle vochtgerelateerde problemen moeten opgelost worden vooraleer de isolatie aangebracht wordt. Capillair opstijgend vocht vanuit de grond moet voorkomen worden door maatregelen te nemen aan de muurvoet (bv. injecties, zie TV 252).
- In het geval van capillair actieve isolatiematerialen is het het afwerkpleister dat de rol van luchtdichte barrière vervult. Gebeurlijke doorboringen van het afwerkpleister moeten dan ook in de mate van het mogelijke vermeden worden bij de inrichting. De verzorgde uitvoering van de aansluiting tussen de muur en de vloerplaat is zeer belangrijk.
- De gebeurlijke delen van de bepleistering die niet aan de te isoleren muur hechten, moeten verwijderd worden. De muur moet stabiel, in goede staat en proper zijn. Alle oude afwerkingen die op de te isoleren muur aanwezig zijn moeten verwijderd worden, vooral indien ze vochtgevoelig zijn.
- Het binnenisolatiesysteem moet correct uitgevoerd worden opdat er geen ruimte tussen de muur en de isolatie zou blijven. Elke luchtcirculatie op deze plaats zou nadelig zijn voor de warmteweerstand van het geheel. In het geval van capillair actieve isolatiematerialen dient men in een volvlakkige verlijming (2) te voorzien. Bij deze plaatsingstechniek moet de verticaliteit van de muur gecontroleerd worden evenals de maximale afwijking die door de mortellijm gecorrigeerd kan worden (zie fabrikant). Indien de muur onvoldoende vlak of regelmatig is, dan bestaat altijd nog de mogelijkheid om een (vochtbestendige) egalisatielaag uit te voeren.
- De binnenbepleistering moet zodanig uitgevoerd worden dat ze niet in contact komt met de vloerafwerking en dat er ook geen risico op bevochtiging bestaat.
- De vochtwerende barrière moet onder de draagvloer (12) geplaatst worden indien deze vervangen wordt tijdens de werken.
- In risicozones moeten de barrières tegen vocht (11 of 13) ook bescherming bieden tegen radon (zie TV 211).

FASERING VAN DE WERKEN
Indien eerst de vloer geïsoleerd wordt en de muur in een latere fase langs binnen geïsoleerd wordt:
- dan moet ervoor gezorgd worden dat de thermische isolatie van de vloer in een later stadium verbonden kan worden met de binnenisolatie van de muur. Idealiter zouden de dekvloer en de vloerafwerking zich niet mogen uitstrekken tot aan de buitenmuur. Men dient in randstroken uit een (drukvast) isolatiemateriaal te voorzien tegen de muur (breedte gelijk aan de voorziene dikte van de latere binnenisolatie) en deze rand af te werken met een voorlopige vloerafwerking die in een latere fase eenvoudig verwijderd kan worden zonder de rest van de vloer te beschadigen ;
- vermits er geen isolatie aanwezig is ter hoogte van de muren, bestaat er een risico op condensatie aan de aansluiting tussen de vloer en de buitenmuur. Het gebruik van vochtgevoelige materialen in deze zone is dus uit den boze: geen houten plinten, geen houten vloerafwerkingen, tenzij deze voldoende duurzaam of verduurzaamd zijn (risico op houtrot). Het risico op schimmels is kleiner in goed geventileerde gebouwen met een beperkte dampproductie ;
- de barrière tegen vocht onder de dekvloer mag niet afgesneden worden ter hoogte van de vloer. Ze moet 5 cm doorlopen om in een later stadium de luchtdichte aansluiting tussen de vloer en de muur te kunnen waarborgen. In tussentijd kan het membraan omgeplooid worden en bewaard worden als wachtfolie onder de voorlopige vloerafwerking. Men moet ervoor zorgen dat het membraan niet beschadigd wordt.

Indien eerst de muur geïsoleerd wordt en de vloer in een latere fase gerenoveerd wordt:
- dan is het risico op condensatie ter hoogte van de aansluiting tussen de vloer en de buitenmuur minder groot dan bij de vorige fasering. Toch is het voorzichtigheidshalve aangeraden om, zowel voor het risico op condensatie als voor het risico op capillair opstijgend vocht, in een isolerende muurvoet te voorzien (zie variante) evenals in weinig vochtgevoelige afwerkingsmaterialen aan de muurvoet. Er moet geanticipeerd worden op de barrière tegen vocht (11) en de aansluiting ervan door deze reeds gedeeltelijk onder het isolerende bouwblok te plaatsen met een wachtstrook van enkele centimeters onder de plint ;
- indien de vloerafwerking niet vervangen wordt, dan moet men de vochtgevoelige materialen uit de randzone verwijderen. De houten vloerafwerking mag niet doorlopen onder de binnenisolatie (risico op houtrot). Men dient de voorkeur te geven aan weinig vochtgevoelige materialen en/of materialen met een schimmelwerende afwerking ;
- om in de tweede fase de continuïteit van de luchtdichtheid te kunnen realiseren, strekt het tot aanbeveling om hierop te anticiperen door onder de tijdelijke plint in een aansluitstrook (5) te voorzien in afwachting van het vervolg van de werken.

REFERENTIES
- Isolatie langs de binnenzijde van bestaande muren: diagnose (artikel Buildwise 2012/04.16)
- Isolatie langs de binnenzijde van bestaande muren: systemen en dimensionering (artikel Buildwise 2013/02.04)
- Isolatie langs de binnenzijde van bestaande muren: detaillering (artikel Buildwise 2017/03.12)
- Het bouwdetail: een ware eisenbundel (Buildwise Magazine nr. 45/1, 2015/1)
- Renofase Praktijkgids Detaillering van binnenisolatie
- Akoestische impact van binnenisolatiesystemen (artikel Buildwise 2018/02.13)